بررسی میزان وقوع بیماری مرگ گیاهچه چغندرقند پس از کاربرد علف‌کش‌های رایج در مزرعه
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
چغندر قند (Beta vulgaris L.) یکی از گیاهان زراعی بسیار مهم می‌باشد که سالانه بیماری مرگ گیاهچه موجب کاهش عملکرد آن می‌شود. عوامل محیطی مختلف نظیر کودها و علف‌کش‌های شیمیایی در میزان وقوع این بیماری نقش اساسی دارد. در این تحقیق، ابتدا تأثیر پنج علف‌کش رایج روی عوامل بیماری‌زای مرگ گیاهچه‌ی چغندر قند در شرایط گلخانه بررسی شد و از ترکیب دو جدایه‌ی Rhizoctonia solani (R.S.K.4 و R.S.K.5) و یک جدایه‌ی Fusarium proliferatum (F.P.K.1) که جداسازی و اثبات بیماری‌زایی آن‌ها طی تحقیقات پیشین صورت گرفته بود، به عنوان زاد‌مایه‌ی بیماری‌زا استفاده گردید. بررسی گلخانه‌ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی انجام گرفت. فاکتورها عبارت بودند از: رقم چغندرقند شامل چهار تیمار (رقم های شیرین، جلگه، گدوک و 31145) و علف‌کش شامل هفت تیمار (بدون علف‌کش در شاهد غیر آلوده، بدون علف کش در شاهد آلوده، علف‌کش-های بتانال‌آ.ام، بتانال پروگرس آ.ام، بتانال پروگرس‌او.اف، سافاری و پیرامین). نتایج بررسی گلخانه‌ای نشان داد که مؤثرترین تیمارها از لحاظ کارآیی در افزایش تعداد گیاهچه‌های سالم به ارقام 31145، جلگه و شیرین با کاربرد علف‌کش‌های بتانال آ.ام، بتانال پروگرس آ. ام و بتانال پروگرس ا.اف. تعلق داشت. بررسی‌های مزرعه‌ای طی دو سال زراعی با استفاده از مؤثرترین تیمارهای گلخانه‌ای در فالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی- فاکتوریل انجام گرفت. فاکتورها عبارت بودند از: فاکتور رقم در سه سطح (ارقام شیرین، جلگه و 31145) و فاکتور علف‌کش در چهار سطح (بتانال آ. ام، بتانال پروگرس آ. ام.، بتانال پروگرس ا. اف و بدون علف‌کش). نتایج تجزیه مرکب داده‌های مربوط به دو سال زراعی نشان داد که اثر سال در آزمایش تأثیر فاکتور رقم روی صفات اندازه‌گیری شده (تعداد گیاهچه سالم در 20، 30، 40 و 60 روز پس از کاشت و عملکرد ریشه) برای تعداد گیاهچه 20 روزه و عملکرد ریشه معنی‌دار بوده و صرف‌نظر از عامل سال، این فاکتور تأثیر معنی‌داری روی صفات مذکور نداشت. همچنین، اثر سال در آزمایش تأثیر فاکتور علف‌کش روی تعداد گیاهچه‌های سالم 20 روزه معنی‌دار نبود؛ در حالیکه، صرف‌نظر از عامل سال، این فاکتور روی تعداد گیاهچه‌های سالم 20 روزه در سطح احتمال 5% معنی‌دار بود و مؤثرترین علف‌کش‌‌ها از لحاظ کارآیی در افزایش تعداد گیاهچه‌های سالم 20 روزه، بتانال پروگرس آ. ام. و بتانال پروگرس ا. اف. بوده‌اند. از طرف دیگر، اثر سال در بررسی تأثیرات متقابل دو فاکتور رقم و علف‌کش روی عملکرد ریشه معنی‌دار بود و بیش‌ترین عملکرد ریشه در سال زراعی 92 با کاربرد هر یک از ارقام 31145 و شیرین با علف‌کش بتانال پروگرس ا. اف. مشاهده شد.
کلیدواژه ها