شناسایی مورفولوژیکی و مولکولی گونه‌های قارچ Phomopsis روی چند گیاه در استان مازندران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده
شبه جنس Phomopsis از جمله قارچهای ناقص بیماریزای گیاهی است که گونه های آن در نقاط مختلف دنیا میزبان های متعددی همچون انگور، سویا، اقاقیا، ختمی، گاوپنبه و چندین گیاه دیگر دارند. فوموپسیس تولید اندام باردهی به نام پیکنیدیوم می کند که اغلب آنها تقریبا کروی شکل بوده و کنیدیوم های تیپ آلفا و تیپ بتا در داخل آن تولید می شوند. در این بررسی از گیاهان ختمی (Alcea rosea)، گاوپنبه (Abutilon theophrasti)، بهیمه (Phanera purpurea) و اقاقیا (Robinia pseudoacacia var. umbraculifera) مشکوک به آلودگی Phomopsis نمونه برداری شد. پس از کشت نمونه ها، مراحل جداسازی و خالص سازی انجام شد و خصوصیات ریخت شناسی جدایه های به دست آمده مورد بررسی قرار گرفت. از بین جدایه ها پنج جدایه به عنوان نماینده انتخاب و DNA آنها استخراج شد. نواحی ITS و TEF از rDNA به دست آمده تکثیر و توالی یابی شد. توالی نمونه ها با توالی های موجود در ژن بانک (NCBI) مقایسه شد و درخت فیلوژنی جدایه‌ها به دو روش اتصال همسایه‌ها (Neighbor Joining) و ماگزیمم لایکلی هود (Maximum Likelihood) با درجه اعتبار سنجی 1000 رسم گردید. نتیجه نشان داد توالی جدایه های P1 از ختمی، P2 از گاوپنبه و P4 از اقاقیا بالاترین شباهت را با گونه Phomopsis malvacearum نشان دادند. توالی جدایه P3 از بهیمه بیشترین شباهت را با Phomopsis loropetali نشان داد و توالی جدایه P5 از اقاقیا بیشترین شباهت را با گونه Phomopsis theicola داشت. مشخصات ریخت شناسی و مولکولی گونه های شناسایی شده با هم تطابق داشتند. مشخصات مورفولوژیکی جدایه‌های رشد داده شده روی سه محیط کشت CDA، CMA و PDA نشان داد که میانگین ابعاد پیکنیدهای تولید شده بعد از 16 روز در جدایه‌های اقاقیا 256 × 85، گاوپنبه 230 × 68، ختمی 230 × 69 و بهیمه 193 × 47 میکرومتر بود. مشخصات ریخت شناسی جدایه‌های مورد مطالعه شباهت بالایی به شبه جنس Phomopsis نشان دادند و این شباهت با نتیجه بررسی مولکولی مطابقت داشت. در آزمایشات مولکولی طول قطعه تکثیر شده ناحیه TEF نزدیک به 370 جفت باز و ناحیه ITS4 و ITS5 نزدیک به 580 جفت باز (در مقایسه با نشانگر جرم مولکولی روی ژل آگارز) تخمین زده شد. درخت فیلوژنی از توالی ناحیه ITS جدایه ها و برخی از توالی های موجود در ژن بانک ترسیم شد و مشخصات مولکولی گونه های تعیین شده با نتیجه بررسی مورفولوژیکی مطابقت داشت. این گونه ها از ایران برای اولین بار گزارش می شوند. علایم بیماری ناشی از Phomopsis روی میزبان های مورد مطالعه به صورت متفاوت از لکه های قهوه‌ای تا پژمردگی شاخ و برگ مشاهده شد.
کلیدواژه ها