مطالعه کفشدوزک‌های شکارگر شته‌های Cinara روی درختان کاج در فضای سبز شهرستان مشهد به همراه معرفی گونه غالب

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

استفاده روز افزون از انواع آفت‌کش‌ها و سم‌ها و زیان‌های غیر قابل جبران آن، سبب پر‌رنگ‌تر شدن اهمیت استفاده از کنترل بیولوژیک برای از بین‌بردن آفات گیاهی گردیده‌است کنترل بیولوژیکی یا مهار زیستی، به بکار‌گیری عوامل زنده مفید علیه موجود زنده زیان‌آور یا همان آفات گفته می‌شود. با اعمال این روش کنترل‌، موجود زنده زیان‌آور به صورت موضعی حذف می‌شود ویا اینکه جمعیت آن به اندازه ای کاهش می یابد که خسارت تغذیه ای آن اقتصادی نبوده و دیگر آفت محسوب نمی‌شود. موجودات زنده حشره‌خوار، شکارگر‌ها، پارازیتوئید‌ها و عوامل بیماری‌زا مهمترین عامل کنترل کننده آفات می‌باشند کفشدوزک‌ها از دشمنان طبیعی آفات هستند که نقش اساسی در کنترل شته‌ها دارند. گونه هایی از کفشدوزک‌ها مانند کفشدوزک هفت نقطه‌ای، هم در مرحله لاروی و هم در مرحله حشره کامل از شته ها تغذیه می‌کنند. طی بررسی تنوع گونه‌ای کفشدوزک‌های شکارگر شته‌های درخت کاج Pinus mugo که از چهار ایستگاه در فضای سبز شهرستان مشهد طی 4 فصل متوالی صورت گرفت، بیست سانتی‌متر انتهایی سر شاخه های آلوده به شته ها و کفشدوزک های شکارگر و لارو‌های آن ها بریده و توسط کیسه های پلاستیکی جداگانه به آزمایشگاه منتقل شد، سپس شته ها و کفشدوزک های مرتبط با آن ها توسط قلم مویین به شیشه های محتوی الکل 70% منتقل و لارو های آن ها نیز تا ظهور حشره کامل درقفس‌های مخصوص در ژرمیناتور پرورش داده شد. پس از تهیه اسلاید‌های میکروسکوپی ازکل بدن شته‌ها و از قسمت‌های مختلف بدن کفشدوزک‌ها، از جمله ژنیتالیا، نمونه‌ها به وسیله کلید‌های معتبر شناسایی شدند. شته‌های Cinara pinihabitans (Mordvilko 1894)، Cinara palaestinensis (Hille Ris Lambers, 1948) و Cinara pini (Linnaeus, 1758) و هشت گونه کفشدوزک از شاخه‌های آلوده به شته‌ها جمع آوری شدند. نمونه‌های شته و کفشدوزک برای تایید به ترتیب به دکتر Colin Favret از دانشگاه مونترال در کشور کانادا و دکتر Guy Hanleyاز دانشگاه مینوت استیت در کشور آمریکا فرستاده شد. گونه‌های کفشدوزک-هایCoccinella septumpunctata و Oenopia conglobata به ترتیب با فراوانی نسبی43% و 31% درصد و با در نظر گرفتن شاخص سیمپسون به عنوان گونه‌های غالب شناخته شدند.گونه‌های کفشدوزک شناسایی شده به شرح زیر است:
Coccinella septumpunctata (Linnaeus, 1758), Hippodamia variegate (Goeze, 1777), Oenopia conglobata (Linnaeus 1758), Coccinella undecimpunctata (Linnaeus, 1758), Exochomus nigromaculatus (Goeze, 1777), Nephus bipunctatus (Kugelann, 1794), Chilocorus bipustulatus (Linnaeus 1758).
از بین کفشدوزک‌های شناسایی شده، گونه‌ی Nephus bipunctatus برای اولین بار از استان خراسان رضوی گزارش می شوند. تمامی نمونه‌ها به همراه اسلاید‌های میکروسکوپی آن‌ها در کلکسیون حشرات دانشگاه فردوسی مشهد نگهداری می شوند.

کفشدوزک؛ مشهد؛ فضای سبز؛ آفات