بررسی بازدارندگی اسانس مریم گلی Salvia officinalis، مرزه Satureia hortensis، زیره Cuminum cyminum و بادرشبو Dracocephalum moldavica بر چند باکتری بیماری‌زای گیاهی
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده تولید، بیماری‌های گیاهی هستند. هر ساله بخش قابل توجهی از تولیدات گیاهی در اثر بیماری‌های گیاهی از بین می‌روند و این در حالی است که بیش از 800 میلیون نفر در جهان از غذای کافی برخوردار نیستند. استفاده مکرر از سموم شیمیایی برای مبارزه با بیماری‌های گیاهی، علاوه بر آلودگی محیط زیست باعث بروز مقاومت عوامل بیماری‌زا به این سموم می‌شود. امروزه مهار زیستی عوامل بیماری زای گیاهی باهدف کاهش تهدیدات زیست محیطی و تولید محصولات ارگانیک یک اولویت محسوب می‌گردد. در این راستا گیاهان دارویی می‌تواند از جمله روش‌های همگام با طبیعت و کم خطر در مدیریت این بیماری‌ها باشد. . از این رو در این تحقیق از بازدارنگی اسانس مریم گلی، مرزه، زیره و بادرشبو بر روی چند باکتری بیماری‌زای گیاهی از جمله Pseudomonas fleurcenc، Entrobacter sp.، Pectobacterum artropticum، Xanthomonas juglandis، Bacillus subtilis و Rhizobium tumefaciens با استفاده از انتشار دیسک در آگار در مقایسه با آنتی بیوتیک استرپتومایسین و نیز روش اندازه گیری حداقل غلظت بازدارنده در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. بدین صورت که از سوسپانسیون کشت 24 ساعته باکتری با غلظت حدود 107 -109 روی محیط کشت جامد با روش دیسک گذاری در هر پتری سه دیسک شامل یک دیسک شاهد مثبت استرپتومایسین، دو دیسک شاهد منفی و آغشته به اسانس گیاه دارویی قرار داده شد و پس از طی دوره انکوباسیون قطر هاله‌های بازدارنده اندازه گرفته شد و در سه تکرار بر پایه طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل آماری با نرم افزار SPSS قرار گرفت .نتایج حاکی از این بود که تمام اسانس ها بر باکتری های مورد آزمون اثر بازدارنده داشتند. با این حال اسانس مریم گلی بر روی باکتری Entrobacter sp. با هاله بازدارنده 16/25 میلی متر و میزان کشندگی 14/3 میلی گرم بر میلی لیتر و اسانس مرزه مقابل باکتریهای P. artropticum وB. subtilis به ترتیب با بازدارنگی 33 /37 و 66 /44 میلیمتر و غلظت بازدارندگی 56 /1 میلی گرم بر میلی‌‌لیتر بازدارنده ترین ترکیب مقابل باکتریهای مذکور بودند. باکتری B. subtilis و P. artropticum حساسیت زیادی مقابل اسانس زیره به ترتیب با هاله بازدارنده 38/66 میلیمتر و 22 میلی متر و اسانس بادرشبو با 31/33 میلیمتر و 40 میلیمتر نسبت به هاله بازدارنده ایجاد شده توسط آنتی بیوتیک استرپتومایسین به ترتیب 22/66 میلیمتر و 31/66 میلیمتر ایجاد کرده بود. کمترین تاثیر مربوط به باکتری X. juglandis با هاله بازدارنده 8 میلیمتر در مورد بادرشبو و 10/3 میلی متر در مورد زیره با میزان کشندگی برابر 12/5 میلی گرم بر میلی لیتر بود. به‌طور کلی اسانس مرزه برابر تمام باکتریهای مورد بررسی نسبت به استرپتومایسین از خاصیت بازدارنگی بیشتری برخوردار بود. با توجه به نتایج حاصله اسانس گیاهان دارویی می‌تواند کارایی قابل ملاحظه‌ای علیه دیگر باکتریهای بیماری‌زای گیاهی داشته باشد.
کلیدواژه ها