جمعیت‏های جدید گونه ‏هایی از Paratylenchus Micoletzky, 1922 (Nematoda: Tylenchulidae) و گزارش P. perminimus Siddiqi, 1996 و P. salubris Raski, 1975 برای فون نماتدهای ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
نماتدهای سنجاقی (جنس Paratylenchus Micoletzky, 1922) یکی از نماتدهای انگل سطحی مهم گیاهان مختلف به ویژه درختان و گیاهان چندساله محسوب می‏شود. اعضای این جنس نماتدهای کرمی شکل و کوچک (معمولاً کوتاه‏تر از 5/0 میلی‏متر) با استایلت 12-120 میکرومتر هستند. سطوح جانبی دارای دو، سه و غالباً چهار شیار طولی است. یک مرحله غیرفعال در زندگی آنها وجود دارد که معمولاً لارو سن چهارم است و در آن، استایلت و مری تحلیل‏رفته است. استایلت و مری در جنس نر نیز اغلب تحلیل رفته و بورسا وجود ندارد. به منظور شناسایی نماتدهای این جنس در مناطق مختلف ایران، طی سالیان اخیر تعدادی نمونه خاک از گیاهان مختلف زراعی، باغی، چمن‏زارها و علف‏زارهای مناطق مختلف کشور جمع‏آوری گردید. عملیات استخراج، تثبیت و تهیه اسلایدهای دایمی از نماتدها با استفاده از روش‏های مرسوم نماتدشناسی انجام و سپس شناسایی آنها با کلیدهای معتبر و قابل دسترس صورت گرفت. در پژوهش حاضر، شش گونه شامل P. dianthus Jenkins & taylor, 1956 از فراریشه چمن در دره مراد‏بیگ (استان همدان)، P. peraticus (Raski, 1962) Siddiqi & Goodey, 1964 از فراریشه بادام در شهرستان دهدشت (استان کهگیلویه و بویراحمد)، P. perminimus Siddiqi, 1996 از فراریشه انار در گرگان (استان گلستان)، P. salubris Raski, 1975 از انگور در شهرستان قیدار (استان زنجان)، P. similis Khan, Prasad & Mathur, 1967 از فراریشه چمن در ملایر (استان همدان) و تهران (استان تهران) و کلم در شهرستان شوش (استان خوزستان) و P. straeleni (De Coninck, 1931) Oostenbrink, 1960 از علف‏های هرز گرامینه در دیلمان (استان مازندران) شناسایی گردید. در این میان دو گونهP. perminimus و P. salubris برای فون نماتدهای انگل گیاهی ایران جدید هستند. گونه‏های P. peraticus و P. straeleni دارای استایلت بلند و انعطاف‏پذیر با طول بیش از 40 میکرومتر بوده (زیرجنس Gracilacus Raski, 1962) اما سایر گونه‏ها دارای استایلت کوتاه‏تر از 40 میکرومتر هستند (زیرجنس Paratylenchus). گونه P. perminimus دارای استایلت کوتاه‏تر از 40 میکرومتر، سه شیار طولی در سطوح جانبی و پرده غشایی در اطراف شکاف تناسلی ماده است و شباهت بسیار زیادی به P. thysanolus Pramodini & Mohilal, 2009 دارد، ولی با داشتن استایلت بلندتر (22-25 در مقابل 17-19 میکرومتر) و تفاوت در شکل انتهایی دم افراد نر (کاملا گرد در مقابل نوک‏تیز) از آن قابل تفکیک است. گونه P. salubris دارای استایلت کوتاه‏تر از 40 میکرومتر، چهار شیار طولی در باند جانبی و پرده غشایی اطراف روزنه تناسلی بوده و به گونه‏های P. mimulus Raski, 1975، P. arculatus Luc & de Guiran, 1962، P.baldaccii Raski, 1975 و P.coronatus Colbran, 1965 شباهت دارد، ولی با داشتن دم کاملاً گرد پهن (bluntly rounded) و یک‏سری ویژگی‏های ریخت‏سنجی دیگر از آنها متمایز می‏شود.
کلیدواژه ها