تاثیر همزیستی مایکوریزایی بر تجمع ویروس پیچیدگی بوته چغندر قند در گوجه فرنگی

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندر‌قند (Beet curly top Iran virus)، یک ویروس تک رشته‌ی دی‌ان‌ای حلقوی از جنس بکورتوویروس (Becurtovirus) یکی از عوامل ایجاد کننده بیماری پیچیدگی بوته در گوجه‌فرنگی می‌باشد که توسط زنجرک Circulifer haematoceps منتقل می‌شود و دامنه میزبانی به نسبت وسیعی دارد. این ویروس علایمی همچون پیچیدگی و فنجانی شدن برگ‌ها، تورم رگبرگ، زردی و کوتولگی بوته را در میزبان خود ایجاد می‌کند.گوجه‌فرنگی علاوه بر آلوده شدن توسط پاتوژن‌های ویروسی مختلف می‌تواند رابطه ی همزیستی با قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (arbuscular mycorrhizal)ایجاد کند. قارچ‌های AM بیوتروف‌های اجباری می-باشند که با ٨٠ درصد گیاهان رابطه‌ی همزیستی برقرار می‌کنند. این قارچ عمدتا" فسفر، نیتروژن و سایر مواد معدنی گیاه را تامین می‌کند و باعث افزایش رشد و بهبود تغذیه‌ی گیاهان می‌شود، با این حال اثر متقابل بین این میکروارگانیسم‌ها با ویروس‌های گیاهی نامشخص و درحال بررسی می‌باشد. دراین پژوهش روابط میان قارچ مایکوریزایی Glomus mossea و ویروس پیچیدگی بوته ‌ی چغندرقند در گیاه گوجه‌فرنگی بررسی گردید. دو رقم گیاه گوجه‌فرنگی سوپرچیف (Super Chief) و ارلی اربنا (Early Urbana) در شرایط گلخانه‌ای رشد داده شدند و در زمان نشاکاری با قارچ G. mosseae اینوکوله گردیدند، پس از استقرار قارچ در ریشه گیاهان، BCTIV توسط روش اگرواینوکولیشن به تیمارها تلقیح شد. چهار تیمار شامل گیاهان شاهد (C)، گیاهان آلوده به BCTIV (V)، گیاهان مایکوریزایی (M) و گیاهان مایکوریزایی آلوده به BCTIV (MV) بودند. پس از چهار هفته گیاهان برداشت شده و ریشه‌های گیاهان به منظور تعیین درصد کلونیزه بررسی شدند. علایم ویروسی ثبت شدند و با استفاده از شاخص شدت بیماری برآورد شدند. دی‌ان‌ای کل از بافت‌های برگی استخراج شد و میزان ویروس توسط Real time PCR مورد آزمون قرار گرفت. وزن تر و خشک تیمارها اندازه گیری شد و سپس آنالیز گردید. بر اساس نتایج ٥٠ الی ٨٥ درصد ریشه‌ی گیاهان توسط G. mosseae کلونیزه شده بودند. تفاوت معنی داری در میزان کلونیزه شدن ریشه‌ی گیاهان در تیمارهای MV و M مشاهده نشد، این موضوع نشان دهنده ی این می‌باشد که ویروس بر روی میزان مایکوریزایی شدن گیاهان تاثیری ندارد. همچنین وزن تر و خشک تیمارها در هر دو ارقام تفاوت معنی داری را نشان ندادند علایم ویروسی در هر دو رقم در گیاهان V نسبت به گیاهان MV در مراحل اولیه آلودگی نسبتا شدیدتر بودند. نتایج Real Time PCR نشان داد که سطح دی‌ان‌ای ویروسی در تیمارهای MV در مقایسه با تیمارهای V در رقم ارلی اربنا افزایش داشته است. به طور کلی می‌توان گفت که همزیستی مایکوریزا بر تکثیر ویروس BCTIV در میزبان حساس گوجه‌فرنگی در مراحل اولیه بیماری تاثیر مثبت دارد.

جمینی ویروس؛ گلوموس؛ مایکوریزیشن