تأثیر اسانس میخک در بازدارندگی از رشد قارچ‎های Botrytis cinerea، Fusarium solani و Aspergillus niger

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

گیاه میخک (Eugenia caryophillata L) از خانواده مورد (Myrtaceae) گیاهی است که برای برای ضدعفونی محیط و مواد استفاده شده است. از جمله روش‌های سالم و بی‌خطر برای کنترل بیماری‌های پس از برداشت، استفاده از عصاره طبیعی یا اسانس‌ های گیاهی است. اسانس‌ های گیاهی گستره وسیعی از متابولیت ‎های ثانویه را شامل می ‎شوند که در بیشتر حالات دارای خاصیت ضد میکروبی، آللوپاتی، آنتی‎اکسیدانی و زیست‎تنظیمی هستند. قارچ‌های Botrytis cinerea، Fusarium solani و Alternaria solani از جمله قارچ‌ های خسارت زا در انبار موادغذایی‎اند که خسارت زیادی را به محصولات انباری وارد می‎سازند. هدف از این پژوهش بررسی خاصیت قارچ‌ کشی اسانس میخک روی قارچ‎ های انباری Botrytis cinerea، Fusarium solani و Alternaria solani در شرایط آزمایشگاه است. بدین منظور ابتدا اسانس گل خشک شده میخک با استفاده از دستگاه کلاونجر و سدیم سولفات بدست آمد. به منظور بررسی خاصیت قارچ‌کشی اسانس میخک، به روش کشت متقابل روی درب پتری در غلظت‎های صفر، 50، 100، 200، 300، 500، 700، 1000 میکرو لیتر در لیتر خاصیت بازدارندگی از رشد قارچ سنجیده شد. در نهایت حداقل غلظت بازدارندگی از رشد و حداقل غلظت کشندگی این اسانس بر روی قارچ‎های مزبور محاسبه گردید. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. محاسبات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS 19 انجام پذیرفت. نتایج این پژوهش نشان داد حداقل غلظت بازدارندگی این اسانس روی قارچ B. cinerea در غلظت 500 میکرو لیتر در لیتر و برای قارچ‎های A. solani و F. solani در غلظت 200 میکرو لیتر در لیتر است. اسانس میخک در غلظت 50 میکرو لیتر در لیتر روی قارچ‎های B. cinerea، A. solani و F. solani به ترتیب 30، 21 و 18 درصد بازدارندگی از رشد نشان داد؛ که این غلظت اولین و کمترین غلظتی بود که تفاوت معنی‌داری در بازدارندگی از رشد قارچ‏های مزبور در سطح یک درصد (P≤0.01) ایجاد کرد. حداقل غلظت کشندگی اسانس گیاه میخک روی سه قارچ کپکی موجود در غلظت 800 میکرو لیتر بر لیتر بود. خاصیت ضدقارچی میخک احتمالا به دلیل وجود فلاونوئید در این گیاه است. با توجه به اینکه گیاه میخک دارای اثرات ضد قارچی بالایی می باشد می‎توان با خالص‌سازی ترکیبات موثر موجود در اسانس این گیاه، بعنوان ماده موثره در فرمولاسیون قارچ کش‎ها استفاده کرد و جایگزین مناسبی در استفاده از سموم شیمیایی باشد.

اسانس؛ میخک؛ قارچ‎؛ بازدارندگی