گزارش دو گونه نماتد انگل داخلی مهاجر (Nematoda: Pratylenchidae) از گیاهان دارویی منطقه بویراحمد
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
در پژوهش حاضر، دو گونه نماتد انگل داخلی مهاجر از خانواده Pratylenchidae با نامهایZygotylenchus guevarai و Pratylenchus sudanensis از گیاهان دارویی منطقه بویراحمد مورد شناسایی قرار گرفت. در بازدید از مزرعه تجاری انجدان رومی (Levisticum officinale Koch) در روستای دشت روم منطقه بویراحمد، بیماری پژمردگی آوندی و پوسیدگی ریشه مشاهده شد و نمونه ریشه و خاک آلوده به آزمایشگاه گیاهپزشکی دانشگاه یاسوج انتقال یافت. پس از کشت بافت آلوده ریشه، حضور قارچ ناقصFusarium و با رنگآمیزی ریشه و استخراج از خاک، حضور نماتد جنس Zygotylenchusمحرز شد. پس از خالص‌سازی و بررسی مشخصات ریخت‌شناسی ماکروکنیدی و ریسه‌ها و بر اساس علائم خاص پوسیدگی ریشه گیاه، گونه قارچF. oxysporum و بر اساس مشخصات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی، گونه نماتدZ. guevarai تشخیص داده شد. نماتد جنس Zygotylenchus از لحاظ ریخت‌شناسی و زیست‌شناسی بسیار شبیه به جنس Pratylenchus بوده اما اطلاعات زیادی درباره خسارت و بیماری‌زایی آن، به خصوص بر روی گیاهان دارویی در دسترس نیست. میانگین مهم‌ترین شاخص‌های این گونه در خاک: طول بدن 634 میکرومتر، عرض بدن 23 میکرومتر، استایلت 17 میکرومتر، مری 107 میکرومتر، دم 31 میکرومتر، a = 27.4، c = 20.4،c' = 2.2 و V = 60 و در ریشه: طول بدن 570 میکرومتر، عرض بدن 27 میکرومتر، استایلت 16 میکرومتر، مری 82 میکرومتر، دم 33 میکرومتر، a = 21.2، c = 17.6، c' = 2 و V = 61.5می‌باشد. میانگین جمعیت در صد گرم خاک 21 و در یک گرم ریشه 32 نماتد بود که این جمعیت میتواند موجب پیشآمودگی گیاه به بیماری پژمردگی فوزاریومی و یا حتی در صورت افزایش، باعث بروز خسارت مستقیم شود. بررسی‌های تکمیلی درباره بیماری‌زایی نماتد و ارتباط آن با قارچ فوزاریوم در دست اقدام است. همچنین گونه P. sudanensis از فراریشه گیاه دارویی گندنای کوهی یا فراسیون سفید با نام علمی Marrubium vulgare L.، در منطقه‌ی وزگ بویراحمد شناسایی شد که میانگین مشخصات نماتدهای ماده شامل طول بدن 608 میکرومتر، عرض بدن 19 میکرومتر، استایلت 16 میکرومتر، مری 125 میکرومتر، دم 26 میکرومتر، a = 31.8، c = 23.3،c' = 2.2 و V = 76 می‌باشد. نماتد نر نیز دارای اسپیکول به طول 14/8 میکرومتر و گوبرناکولوم به طول 3/7 میکرومتر است. . مشخصات این نماتد تقریباً با شرح اصلی مطابقت دارد، اما این نماتد بلندتر و عریض‌تر بوده و دمش اندکی کوتاه‌تر است. این گونه شبیه به P. tenuis، P. vulnus و P. pseudopratensis می‌باشد اما با داشتن یک‌سری اختلافهای ریختشناختی و ریخت‌سنجی از آن‌ها جدا می‌شود. این گونه برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود.
کلیدواژه ها