مطالعه علائم بیماری موزائیک انجیر در گلخانه مرکز تحقیقات ویروس شناسی گیاهی، ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

ابوذر قربانی؛ کرامت اله ایزدپناه؛ علیرضا افشاریفر

بیماری موزئیک انجیر اغلب همراه با علائم بسیار متنوعی در این درختان است. این بیماری با استفاده از پیوندک و کنه (Aceria ficus) به صورت نیمه پایا انتقال می‌یابد. تنوع در علائم این بیماری ممکن است به سبب آلودگی مخلوط چندین ویروس باشد.بسیاری از این ویروس‌ها از خانواده Closteroviridae می باشند. علاوه بر آن ویروس‌های از جنس های Emaravirus، Marafivirus، Badnavirus، Alphacryptovirus، و Trichovirus از خانواده Tymoviridae در درختان مبتلا به موزائیک ردیابی شده‌اند. بیشترین آلودگی مربوط به اماراویروس موزائیک انجیر است. علائم تنوع همراه با بیماری موزائیک انجیر شامل موزائیک، رگبرگ نوری، لکه حلقوی، بدشکلی برگ ‌ها، بدشکلی و لکه زردی در میوه و سبزردی برگ‌ها است. در مواردی تعدادی از برگ‌ها علائم نشان می دهند در حالی که بقیه برگ‌ها حتی روی همان شاخه بدون علائم هستند. به منظور تعیین محتویات ویروسی برگ‌های دارای علائم و بدون علائم آزمایشی در سطح گلخانه انجام گرفت. تعداد 5 برگ دارای علائم و 5 برگ بدون علائم از همان نهال ها به روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز مورد بررسی قرار گرفت. آر ان ای کل گیاه با استفاده از کیت شرکت دنا زیست (Dena Zist Asia) استخراج و سنتز دی ان ای مکمل با استفاده از پرایمر های معکوس هر کدام از ویروس ها صورت گرفت. آزمون پی سی آر با استفاده از جفت پرایمر‌های اختصاصی تعدادی از ویروس‌ها صورت گرفت. محصول پی سی آر در ژل اتیدیوم بروماید 5/1 درصد الکتروفورز گردید و اندازه قطعات تکثیری با استفاده از مارکر دی ان ای مقایسه گردید. در این مطالعه Fig mosaic virus (FMV, Emaravirus)، Fig mild mottle-associated virus 1 (FMMaV-1, Closteroviridae) و Fig leaf mottle-associated virus 1 (FLMaV-1, Closteroviridae) هم در برگ های دارای علائم و هم در برگ‌های فاقد علائم ردیابی شدند. Fig leaf mottle-associated virus 3 (FLMaV-3, Closteroviridae) و Fig fleck-associated virus (FFaV, Tymoviridae) فقط در برگ‌های دارای علائم ردیابی شده اند. FLMaV-2 یک بار در برگ های بدون علائم و دوبار در برگ‌های دارای علائم ردیابی شد. این نتایج نشان دهنده این است که چندین ویروس به صورت آلودگی مخلوط سبب ایجاد بیماری موزائیک انجیر می شوند و همچنین نکته قابل توجه اینست که پراکنش این ویروس‌ها حتی در یک شاخه نیز متفاوت است. FLMaV-3 و FFaV در برگ های دارای علائم ردیابی شده اند که می تواند نشان دهنده نقش این دو ویروس در افزایش علائم این بیماری باشد. بنابراین به منظور مدیریت این بیماری نیاز به ردیابی ویروس های که سبب این آلودگی می شوند می باشد.

ردیابی مولکولی؛ آلودگی مخلوط؛ نهال انجیر