بررسی کارایی تله‌های فرومونی بر میزان شکار بید سیب‌زمینی Phthorimaea operculella (Lep.: Gelechiidae) در انبار
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
سیب‌زمینی Solanum tuberosumگیاهی یک‌ساله از خانواده گوجه‌فرنگی است که در ایران از جایگاه ویژه‌ای در تغذیه برخوردار است. یکی از مهم‌ترین آفات سیب‌زمینی، بید سیب‌زمینی با نام علمی Phthorimaea operculella (Lep.: Gelechiidae) است. بید سیب‌زمینی به‌عنوان یک آفت انباری مهم با تغذیه از غده‌ها، باعث پوسیدگی و کاهش کیفیت غده‌های خوراکی و بذری می‌شود. جهت بررسی عوامل مؤثر بر میزان شکار بید سیب‌زمینی توسط تله‌های فرومونی دو آزمایش در انبار انجام گرفت. هدف آزمایش اول بررسی تأثیر نوع انبار، رقم، شکل تله و رنگ تله‌های فرومونی بود. در این پژوهش از فرومونهای تولیدی شرکت انگلیسی راسل و تله های تولیدی شرکت شوگا دشت ایران استفاده شد و 4 فاکتور رقم (آگریا، مارفونا، جلی، آریندا، سانتهآ و سبلان)، انبار (سرد و معمولی)، شکل تله (قیفی و دلتا) و رنگ تله (سبز و سفید) بررسی شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد، بدین ترتیب که فاکتورهای رقم و انبار به‌صورت فاکتوریل در پلات اصلی و فاکتورهای شکل و رنگ تله به‌صورت فاکتوریل در پلات فرعی منظور شد. نتایج نشان داد که میزان شکار بید سیب‌زمینی در همه موارد از آبان ماه به سمت اواخر زمستان رو به کاهش و در دی و بهمن ماه به صفر رسید و از اسفند به سمت اواخر دوره انبارداری با افزایش دما و گرم شدن محیط انبارها رو به افزایش بود. اختلاف معنیدار برای فاکتورهای انبار و رقم وجود داشت. میزان شکار تله‌های فرومونی در انبارهای معمولی (3/52) بیش از هشت برابر انبارهای سرد (7/6) بود. ارقام آگریا و مارفونا حداکثر و ارقام آریندا و سبلان حداقل میزان شکار را داشتند. بین دو شکل تله و دو رنگ تله اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. درمجموع مشخص شد که عکس‌العمل ارقام تحت تأثیر نوع انبار قرار دارد به‌طوری‌که در مدت شش ماه نمونه برداری در انبار سرد حداکثر و حداقل شکار به ترتیب 7 و 5/5 شب‌پره در هر تله بود، اما در انبار معمولی حداکثر و حداقل شکار به ترتیب 9/59 و 3/42 شب‌پره در هر تله بود. هدف آزمایش دوم بررسی تأثیر کاربرد مالچ سلولزی بر میزان شکار بید سیب‌زمینی توسط تله‌های فرومونی بود. در این آزمایش یونجه سبز خشک به‌عنوان مالچ سلولزی در سه انبار معمولی حاوی غده‌های رقم آگریا قرار داده شد و سه انبار بدون پوشش مالچ به‌عنوان شاهد لحاظ شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد به‌طوری‌که فاکتور مالچ در پلات اصلی و فاکتورهای شکل تله و رنگ تله به‌صورت فاکتوریل در پلات فرعی منظور شد. نتایج نشان داد که کاربرد مالچ سلولزی تأثیر معنی‌داری در میزان شکار بید سیب‌زمینی توسط تله‌های فرومونی داشته و میزان شکار در تیمارهای بدون مالچ (59) بیش از سه برابر تیمارهای دارای مالچ (7/15) بود.
کلیدواژه ها