منابع مقاومت پایدار در تعدادی از لاین‌های امید بخش گندم نسبت به بیماری زنگ زرد
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
عداد 32 لاین امیدبخش گندم همراه با شاهد حساس، به منظور تعیین مقاومت تدریجی (Slow rusting) ، نوعی مقاومت پایدار، نسبت به زنگ زرد گندم با عامل Puccinia striiformis f. sp. tritici بررسی شدند. پارامترهای مقاومت تدریجی شامل شدت نهائی بیماری(FRS) ، نرخ آلودگی ظاهری (r)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و ضریب آلودگی (C) طی سال زراعی 93-1392 در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل ارزیابی شدند. این آزمایش تحت شرایط آلودگی طبیعی با دو بار آلودگی مصنوعی انجام گردید. آلودگی مصنوعی با اسپور زنگ زرد با بیماریزائی بر روی ژن‌های مقاومت Yr2, Yr6, Yr7, Yr9, Yr22, Yr23, Yr24, Yr25, Yr26, Yr27, YrAو YrSU انجام شد. . آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد ودر طول فصل زراعی عملیات داشت شامل آبیاری غرقابی، آبیاری مه‌پاش، وجین علفهای هرز، کودپاشی و یکبار اسپورپاشی انجام گرفت. عملیات تلقیح مصنوعی خزانه در فاصله بین زمان ساقه‌دهی تا قبل از ظهور برگ پرچم (Gs 36) با مخلوط اسپور زنگ زرد و پودر تالک به کمک گردپاش و در هنگام غروب انجام گردید. واکنش گیاهچه‌ای نیز در گلخانه با استفاده از نژاد 6E6A+,Yr27 و 141E150A+,Yr27 ارزیابی شد. واکنش گیاهچه ای بر اساس معیار 9-0 به روش لاین و کیوم (Line and Qayoum, 1992) یادداشت برداری شد. در این روش تیپ های آلودگی 7 یا بیشتر بعنوان حساس و تیپ های آلودگی 6-4 متوسط و تیپ های آلودگی کمتر از 4 بعنوان مقاوم در نظر گرفته شدند. نتایج ارزیابی‌ها برای پارامترهای مقاومت نشان داد که لاین های S-92-14 و S-92-22 همراه با شاهد حساس بیشترین مقادیر FRS، CI، نرخ آلودگی ظاهری (r) و rAUDPC را داشتند، بنابراین به عنوان لاین‌های حساس و یا لاین‌های دارای سطح پایین مقاومت تدریجی انتخاب شدند. لاین‌های S-92-24 ،S-92-26 و S-92-32 در هر دو مرحله گیاهچه‌ای و گیاه کامل مقاومت نشان دادند. شش لاین در مرحله گیاهچه‌ای حداقل نسبت به یک نژاد واکنش حساسیت و در مرحله گیاه کامل واکنش مقاومت نشان دادند، بنابراین به عنوان گروه دارای مقاومت گیاه کامل (Adult Plant Resistance) انتخاب شدند. چهار لاین دارای واکنش مقاومت در مرحله گیاهچه‌ای و واکنش نیمه مقاوم تا نیمه حساس (M) یا نیمه مقاوم ((MR در مرحله گیاه کامل بودند. بقیه لاین‌ها (شماره‌های 3، 4، 5، 6، 7، 8، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 17، 18، 19، 20، 21، 22، 29 و 30) در مرحله گیاهچه‌ای حساس و در مرحله گیاه کامل واکنش متوسط و یا نیمه مقاوم نشان دادند. بنابراین این لاین‌ها، با دارا بودن مقادیر پایین پارامترهای FRS ، CI، r و rAUDPC دارای ژن /ژن‌هایی از مقاومت تدریجی و یا مقاومت گیاه کامل در دمای بالا (High Temperature Adult Plant Resistance ) می باشند.
کلیدواژه ها