ارزیابی مقاومت و تعیین صفات زراعی گیاهان تراریخت چغندرقند مقاوم به ریزومانیا از طریق خاموشی ژن در شرایط مزرعه
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
بیماری ریزومانیا یکی از بیماری‌های چغندرقند می‌باشد که در اکثر مناطق چغندرکاری کشور مشاهده شده است. عامل این بیماری ویروس رگبرگ زرد نکروتیک چغندرقند (BNYVV) Beet necrotic yellow vein virusاست که از طریق اسپورهای استراحتی ﭘﻼﺳﻤﻮدﯾﻮﻓﻮرﯾﺪ Polymixa betae منتقل می شود. این بیماری از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری چغندرقند محسوب می شود. در این بررسی، 6 رخداد از گیاهان چغندرقند تراریخت مقاوم به بیماری ریزومانیا با استفاده از سازوکار خاموشی ژن پروتئین پوششی ویروس BNYVV (p21) در کنار یک رقم به عنوان شاهد غیر تراریخت حساس (رقم 9597 ) که از آن رخدادهای تراریخت حاصل شده، یک شاهد تجاری حساس (رقم رسول) و یک شاهد تجاری مقاوم (رقم دوروتی) به منظور تعیین صفات زراعی رخدادهای تراریخت و مقاومت آنها به ریزومانیا در شرایط مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت 9 تیمار (9 ردیف) در 3 تکرار (هر تکرار به تعداد 30 گیاه) پس از سه ماه که از دوره رشدی گیاهان در گلخانه سپری شد به مزارعی در دو منطقه قزوین و شیراز که بر اساس سوابق و سپس رنگ آمیزی ریشه و اثبات آلوده بودن گیاهان کنترل مثبت، احتمال آلودگی به ریزومانیا را داشتند انتقال یافتند. در ارزیابی میانگین شاخص سه گانه یکنواختی، رشد و سبزینگی و همچنین ارزیابی میانگین وزن ریشه گیاهان در هر دو منطقه تحت آزمایش، گیاهان تراریخت نسبت به رقم غیرتراریخت از رتبه پایین تری برخوردار بودند که احتمال می رود دلیل آن تفرق صفات در تلاقی های متعدد گیاهان تراریخت باشد. از نظر میانگین شاخص میزان غلظت مواد جامد محلول درعصاره ریشه چغندر قند (بریکس) به روش رفرکتومتری اندازه گیری و از آزمون دانکن جهت مقایسه میانگین‌ها در سطح احتمال 5 درصد استفاده شد. محاسبات نشان داد که در هر دو منطقه رخداد 6018-T3:S6-44 دارای بالاترین میانگین درصد بریکس و با رخدادهای 219-T2:S3-13.2، 228-T2:S3-1 و 100-T1:S6-2 دارای اختلاف معنی دار می باشد، در حالی که با رقم غیرتراریخت حساس (رقم 9597)، رسول و دوروتی دارای اخلاف معنی دار نمی باشد. به منظور بررسی روند توسعه بیماری در ریشه، هریک از تیمارها بطور جداگانه در زمان برداشت با استفاده از شاخص بیماری لوترباخر مورد مقایسه قرار گرفتند. در ارزیابی این شاخص در دو منطقه فوق الذکر نتایج نشان داد که در منطقه شیراز علی رغم بالا بودن شدت آلودگی ویروس، گیاهان تراریخت نسبت به گیاهان غیرتراریخت، مقاومت بهتری نشان داده اند. همچنین بر اساس نتایج آزمون الایزا، رخدادهای تراریخت مورد بررسی نسبت به ویروسBNYVV در شرایط مزرعه در مقایسه با رقم غیرتراریخت حساس (رقم 9597) به ترتیب با نسبت تقریبی جذب نوری 1/0 به 1 از خود مقاومت بالاتری نشان دادند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد می توان از ساز و کار خاموشی ژن جهت ایجاد مقاومت به ریزومانیا در چغندرقند استفاده نمود.
کلیدواژه ها