تشخیص و تعیین خصوصیات مولکولی ویروس کوتولگی بافت مرده‌ی باقلا در مزارع نخود استان‌های لرستان و کرمانشاه

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

زردی از نشانه‌های شــایــع در مــزارع نخـــود(Cicer arietinum L.) در دنیــا و ایـــران می باشند. مجموعه‌ای از ویروس ‌ها از تیره‌ها و جنس‌های مختلف ویروس‌های گیاهی در بـــروز عــارضه زردی نـخـــود دخــالت دارنــد. ویـــروس کــوتــولــگی بــافت مرده‌ی باقلا (Faba bean necrotic yellows virus, FBNYV) یکی از مهمترین عوامل ویــروسی همراه با عارضه زردی در مزارع نــخـــود می باشد که منجر به کاهش شــدیــد عملکرد می‌شود. ژنوم FBNYV از 8 قطعه دی. ان. ای تک لا حـــلقـــوی (single component circular single stranded DNA) تشکیل شده که اندازه هر کدام از قطعات ژنوم آن حدود یک کیلو جفت باز می باشد. هر کدام از قطعات ژنوم بطور جداگانه در ویریون چند وجهی (isometric) با اندازه 18 تا 20 نانومتر بسته‌بندی می شوند. ویـــروس کوتــولگی بــافت مرده‌ی باقلا تــوسط برخی از گـــونه‌های مختلف شته‌ها بطریق پایا (persistent) و غیر تکثیری (non-propagative) اتتقال می یابد. به منظور ردیابی و تعیین برخی خصوصیات مولکولی، در سال زراعی 94 از برخی مزارع نخود در استان‌های لـــرستان و کرمانشاه بــازدیــد و نمــونــه‌های برگ نخــود با نشانه‌های زردی، کوتولگــی و بــدشکلی جمع آوری شد. به منظور ردیابی اولیه ویروس، نمونه‌های جمع‌آوری شده از طریق آزمون سرولوژیکی (Tissue blot immunoassay, TBIA) مورد بررسی قرار گرفتند. استخراج دی.ان.ای کل (Total DNA) با استفاده از کیت (GF-1vivantis) از نمونه‌های دارای واکنش مثبت و تعدادی از نمونه‌های دارای واکنش منفی (TBIA) انجام و از طریق واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) و با استفاده از دو جفت آغازگر اختصاصی مربوط به نانوویروس‌ها و همچنین ژن پروتئین پوششی ویروس FBNYV (به ترتیب قطعات R و S ) مورد بررسی قرار گرفتند و قطعه‌ی مورد انتــظــار با انـــدازه‌‌ای در حـــدود یک کیلو جفت باز (1kb) تکثیر گردید. به منظور بررسی دقیق‌تر، دی. ان. ای (DNA) نمونه‌های آلـــوده به FBNYV با استفاده از آنـــزیـــم 29 DNA Polymeraseϕ به روش دایــــره غلطــان(Rolling circle amplification, RCA) ازدیاد و سپس با آنزیم برشی Aat II که دارای یک جایگاه برشی برای نانوویروس ها می باشد، مورد هضم آنزیمی قرار گرفت.پلیمرهای خطی به دست آمده از روش RCA، پس از هضم آنزیمی ، به طول واحد ژنوم بریده شده و قطعاتی با اندازه‌ای حدود یک کیلو جفت باز (1kb) را در ژل آگاروز یک درصد تشکیل دادند. همردیف سازی نوکلئوتیدی توالی قطعات ازدیادی با سایر توالی‌های ثبت شده در بانک ژن، نشانگر شباهت زیاد جدایه ایرانی FBNYV با جدایه آذربایجان ویروس FBNYV بود. همسانه سازی و تعیین تـوالی سایر قطعات ژنومی جدایه مذکور و سایر جدایه‌ها از استان‌ها‌ی مختلف در حال انجام می باشد.

زردی؛ حبوبات؛ نخود؛ ویروس کوتولگی بــافت مرده ی باقلا