تراکم جمعیت پسیل پسته (‏Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Psyllidae‎‏ و الگوی توزیع فضایی پوره‎‎ها ‏روی سه رقم پسته در شهرستان مه‎ولات خراسان رضوی

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
پسته با نام علمی ‏Pistacia vera L.‎‏ از مهم‌ترین محصولات ایران است. پسیل معمولی پستهAgonoscena pistaciae ‎Burckhardt and Lauterer (Hemiptera: Psyllidae)‎، یکی از آفات بومی و خسارت‎زای پسته‎کاری‎های ایران می‎باشد. به ‏منظور بررسی تراکم جمعیت پسیل پسته و الگوی توزیع‎ ‎فضایی پوره‎های آن، نمونه‎برداری‎های هفتگی و منظم از فروردین تا آبان سال ‏‏1394 از سه باغ پسته شامل ارقام سفید، اکبری و کله قوچی واقع در شهرستان مه‎ولات استان خراسان رضوی صورت گرفت. برگ پسته به ‏عنوان واحد نمونه‎برداری پوره‎ها در نظر گرفته شد (هر 5 برگ یک واحد نمونه برداری) که از جهات مختلف درخت جمع‎آوری شد. برای ‏شمارش حشرات کامل از کارت‎های چسبنده زردرنگ استفاده شد. پس از انجام نمونه‎برداری‎های اولیه، اندازه‎ی نمونه برابر 15 درخت ‏تعیین شد به طوری‎که میزان خطای نسبی کمتر از 25 درصد باشد. در هر نوبت نمونه‌‎برداری تعداد پوره‎های روی برگ و تعداد حشرات ‏کامل شکار شده توسط کارت‎های چسبنده شمارش و ثبت شد. براساس نتایج بدست آمده، تفاوت تراکم پوره‎ها روی ارقام مورد مطالعه ‏معنی‎دار بود‎ ‎‏(‏P<0.05‎‏) و یشترین تراکم پوره روی رقم اکبری (8/0±91/5) و کمترین تراکم روی رقم سفید (2/0±35/1) مشاهده شد. ‏بیشترین شکار حشرات کامل توسط کارت‎های چسبنده به ترتیب روی ارقام اکبری، کله قوچی و سفید ثبت شد که این تفاوت‎ها از نظر ‏آماری تفاوت معنی‎دار نداشتند (‏P>0.05‎‏). الگوی توزیع فضایی پوره‎های پسیل پسته با استفاده از روش واریانس به میانگین (‏s2/m‎‏) و ‏مدل‎های‎ رگرسیونی ‏Taylor‏ (‏Log S2= log a+ b log m‎‏) و ‏Iwao‏ (‏m*=α +βm‏) مشخص شد. در روش واریانس یه میانگین ‏پس از محاسبه‎ی شاخص ‏ID‏ و مقدار عددی ‏Z، توزیع فضایی پوره‎ی پسیل پسته روی ارقام سفید و کله قوچی از نوع تصادفی ‏‏(96/1‏‎<Z<‎‏96/1-) و روی رقم اکبری از نوع تجمعی (96/1‏Z>‎‏) تعیین شد. شیب خط رگرسیون در هر دو مدل رگرسیونی تیلور و آیوائو و ‏روی هر سه رقم به طور معنی‌دار بزرگ‌تر از یک بود که نشان‌دهنده‌ی تجمعی بودن توزیع فضایی پوره‌ی پسیل پسته بود. مقادیر شیب ‏خط رگرسیون درمدل تیلور (‏b‏) به ترتیب روی ارقام سفید، اکبری و کله قوچی برابر 13/1، 96/1 و 77/1 بود. در مدل رگرسیونی آیوائو، ‏شیب خط رگرسیون (ß)، معادل 05/1، 1/1 و 7/2 به ترتیب روی ارقام سفید، کله قوچی و اکبری بدست آمد. مقادیر ‏r2‎‏ در مدل ‏Taylor‏ ‏روی ارقام سفید، اکبری و کله قوچی به ترتیب برابر 84/0، 78/0 و 58/0 و در مدل ‏Iwao‏ برابر 97/0، 94/0 و 90/0 برآورد شد.‏‎ ‎بیشتر‎ ‎بودن‎ ‎مقدار ‏‎ r2‎در مدل ‏Iwao‏ نشان‎ ‎دهندۀ‎ ‎کارایی‎ ‎بهتر‎ ‎این مدل‎ ‎در‎ ‎توجیه‎ ‎رابطۀ‎ ‎میان‎ ‎واریانس‎ ‎و‎ ‎میانگین‎ ‎انبوهی‎ ‎حشره‎ ‎می‌باشد. نتایج ‏حاصل از این تحقیق در توسعه‌ی برنامه‌های نمونه‌برداری و‎ ‎اجرای‎ ‎برنامه‌های‎ ‎مدیریت‎ ‎تلفیقی پسیل پسته دارای اهمیت زیادی می‎باشد.‏
کلیدواژه ها