جداسازی و شناسایی باکتری عامل یا همراه گره ریشه درختان انگور فرنگی در شمال ایران

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

انگور فرنگی (Rhibes sp.) گیاهی از تیره Ribiaceace و بومی ایران بوده و در نواحی شمال ایران از ارتفاعات البرز و مازندران رشد می‌کند. ریشه‌های گونه‌های جنس Rhibes توسط گونه‌های ریزوبیومی (Rhizobia) گره‌زایی شده و می‌توانند نیتروژن هوا را در زیستگاه‌های طبیعی خود که معمولاً از نظر نیتروژن فقیر هستند، جذب (تثبیت) کنند. گره‌های مظنونی روی ریشه‌های انگور فرنگی در چند منطقه مازندران مشاهده گردید. به منظور جداسازی و شناسایی ریزوبیوم‌های ایجاد کننده گره، نمونه برداری از ریشه و خاک درختان انگور فرنگی در مناطق غربی استان مازندران در سال 1394 صورت گرفت. گره‌های جوان زیر شیر آب شسته شدند. قطعاتی از گره‌ها در یک تشتک پتری حاوی مقداری آب مقطر استریل به کمک تیغ خرد و به مدت 15 تا 30 دقیقه در دمای اتاق نگهداری شدند. قطراتی از سوسپانسیون توسط یک لوپ استریل روی محیط‌های کشت آگار غذایی حاوی 1% سوکروز (NAS) و YMA (Yeast mannitol agar) مخطط شده و تشتک‌ها در دمای 25 تا 28 درجه سلسیوس نگهداری شد. پس از 2 تا 3 روز تک‌کلونی‌ها روی محیط کشت آگار غذایی حاوی سوکروز (NAS) مخطط شدند و کلونی‌های جدا شده برای بررسی‌های بعدی انتخاب شدند. این جدایه‌ها میله‌ای شکل، گرم منفی، هوازی اجباری، اکسیداز مثبت، کاتالاز منفی بودند. همه ایزوله‌ها قادر به رشد در دمای 35 درجه سلسیوس، تولید لوان و اوره‌آز بوده و کازئین، ژلاتین و نشاسته را هیدرولیز کردند. نتیجه آزمون‌های تولید رنگ فلورسانت، تیروزیناز، تولید اندول و هیدرولیز اسکولین و توئین80 در همه ایزوله‌ها منفی بود. همچنین همه ایزوله‌ها قادر به احیای نیترات به نیتریت بوده و روی محیط آگار غذایی حاوی 2% نمک طعام رشد نمودند اما در غلظت‌های 4% و 6% نمک طعام رشد آن‌ها متوقف شد. جدایه‌های بررسی شده قادر به استفاده از دی-گلوکز، دی-گالاکتوز، دی-زایلوز، مالتوز، لاکتوز، سوکروز، ال-آرابینوز، ملی‌بیوز، دی-فروکتوز، فومارات، سوکسینات، ال-گلوتامین، ال-پرولین و ال-والین به عنوان تنها منبع کربن بودند ولی تمامی جدایه‌ها توانایی مصرف سلوبیوز، سوربوز، دی-سوربیتول، رافینوز، ال-سرین، ال- و دی-تارتارت را نداشتند. بخشی از ناحیه16S rDNA با استفاده از آغازگرهای عمومی Fd1/Rd1 در یک جدایه نماینده تکثیر و توالی‌یابی گردید. مقایسه توالی قطعه هزار و چهارصد نوکلئوتیدی از ناحیه16S rDNA با توالی‌های موجود در ژن‌بانک (Gen‌Bank) نشان داد که جدایه نماینده تشابه صد درصدی با جدایه‌های گونه Neorhizobium galageae دارد. بر پایه تشابه ویژگی‌های فنوتیپی و توالی قطعه بررسی شده از16S rDNA باکتری جدا شده از انگور فرنگی با N. galageae، به نظر می‌رسد گونه همراه با گره‌های ریشه انگور فرنگی در شمال ایران N. galageae باشد. این گونه برای اولین بار از انگور فرنگی در ایران گزارش می‌شود.

currant؛ Neorhizobium galageae؛ Rhizobia