بررسی آنزیم‌های کیتیناز و پروتئاز القا شده به وسیله ی سالسیلیک‌اسید در گیاه گوجه‌فرنگی آلوده به قارچ
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
پژمردگی فوزاریومی یکی از عوامل کاهنده‌ی عملکرد گیاه گوجه‌فرنگی است که استفاده از مواد شیمیایی برای جلوگیری از این پدیده چندان موثر نیست. سالسیلیک‌اسید (SA)، از جمله ترکیبات شناخته شده در زمینه القاء مقاومت در گیاهان می‌باشد. علاوه بر این بیان ژن‌های دفاعی مثل ژن‌های کدکننده پروتئین‌های مرتبط با بیماری‌زایی، یکی از شاخص‌های مقاومت محسوب می‌شود. از جمله این نوع پروتئین‌ها می‌توان به آنزیم‌های کیتیناز و پروتئاز اشاره کرد که همراه با سایر آنزیم‌های دفاعی گیاه مثل بتا 1 و 4 گلوکاناز، بتا 1 و 3 گلوکاناز ، پراکسیداز و غیره در پاسخ‌های دفاعی موثر هستند. در این پژوهش استفاده از مواد با قابلیت تحریک مکانیسم دفاعی که خطرات زیست محیطی نداشته باشد پیشنهاد می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی نشانگرهای مقاومت القایی شامل آنزیم های کیتیناز و پروتئاز موجود در ریشه گیاهان گوجه‌فرنگی‌های القا شده با سالیسیلیک‌اسید در مقابل قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در شرایط آزمایشگاه می‌باشد. مراحل کار به این صورت می‌باشد که، گیاهان گوجه‌فرنگی رقم Early Orbana Y در مرحله 6-4 برگی، توسط قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici با غلظت 106 اسپور در میلی‌لیتر و 24 ساعت بعد، گیاهچه‌ها توسط سالسیلیک‌اسید به عنوان محرک شیمیایی با غلظت 5 میلی‌مولار به صورت جداگانه و توام در شرایط گلخانه مایه‌کوبی شدند. این آزمایش شامل دو فاکتور (1) تیمار و عدم تیمار گیاهان گوجه‌فرنگی با قارچ و سالیسیلیک‌اسید در 2 سطح؛ و (2) زمان در 7 سطح (روزهای اول تا هفتم) می‌باشد. طی این آزمایش، میزان فعالیت آنزیم‌های کیتیناز و پروتئاز در روزهای متوالی از روز اول تا هفتم پس از مایه‌زنی با عامل بیماری‌زای ذکر شده، از مهمترین صفات و شاخص‌هایی است که مورد ارزیابی گرفته است. همچنین، در این مطالعه، زمان بیشترین فعالیت هر آنزیم نیز تعیین شد. این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی انجام گردید. داده‌های بدست آمده از این مطالعات، با استفاده از نرم‌افزار آماریSPSS ، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته اند و میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن (DMRT) در سطح احتمال 5 درصد، مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج آزمایش نشان می‌دهد که، استفاده از سالسیلیک‌اسید در تیمار گیاه با قارچ به همراه سالسیلیک‌اسید در مقایسه با شاهد (گیاه به همراه قارچ عامل بیماری) به طور موثری موجب کاهش بیماری می‌شود. علاوه بر این، ارزیابی میزان آنزیم کیتیناز و بتا 1و 3 گلوکاناز نشان می‌دهد که مقدار این ترکیبات در تیمار گیاه با سالسیلیک‌اسید در مقایسه با شاهد افزایش یافته است. در نهایت با توجه به نتایج حاصل شده، اثبات می‌شود که سالسیلیک اسید را با فرایند مذکور می تواند به عنوان ترکیب ایمن در کنترل بیماری پژمردگی فوزاریومی استفاده کرد.
کلیدواژه ها