جدول زندگی دو جنسی (Trogoderma granarium (Coleoptera: Dermestidae روی میزبان های غذایی مختلف

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

دانشجو

لمبه گندم Trogoderma granarium Everts یکی از آفات مخرب محصولات انباری در ایران و جهان می باشد. خسارت اقتصادی لاروهای T. granarium روی غلات ذخیره ای و سایر موادغذایی آلوده، به صورت کاهش کیفیت و وزن دانه ها می باشد. به منظور دست یابی به اطلاعات کاربردی برای کنترل T. granarium، مطالعه ی پارامترهای جدول زندگی این آفت روی میزبان های مختلف ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، تاثیر پنج میزبان غذایی مختلف شامل جو، چاودار، برنج، گندم و گردو روی پارامترهای جدول زندگی دو جنسی این حشره تحت شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±33 درجه‏ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره‏ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی) مطالعه شد. به ازای هر تیمار 100 عدد لارو تازه تفریخ شده، به صورت جداگانه به ظروف پتری حاوی 1/0 گرم ماده غذایی منتقل شد. مرگ و میر لاروها و پوست اندازی سنین مختلف تا رسیدن به دوره ی شفیرگی، به صورت روزانه ثبت شد. پس از تبدیل شفیره ها به حشرات کامل، حشرات نر و ماده جفت شده (22-39 تکرار برای هر میزبان غذایی) و به لوله های پلاستیکی حاوی 1 گرم ماده غذایی انتقال داده شد. تعداد تخم های گذاشته شده در طول دوره ی تخمریزی به صورت روزانه ثبت شد. داده های مربوط به جدول زندگی T. granarium روی هر کدام از میزبان های غذایی به صورت سنی- مرحله ای، با روش جدول زندگی دو جنسی آنالیز شد. بیشترین مقادیر نرخ خالص(R0) و ناخالص(GRR) تولیدمثل، نرخ ذاتی افزایش (rm) و نرخ متناهی فزایش جمعیت(λ) روی چاودار به ترتیب 25/0 ± 62/19، 69/0 ± 32/36، 00/0 ± 044/0و 00/0 ± 05/1 و کمترین مقادیر این پارامترها روی گردو به ترتیب 07/0 ± 35/3، 32/0 ± 21/12، 00/0 ± 012/0 و 00/0 ± 01/1 به دست آمد. همچنین، طولانی ترین میانگین زمان یک نسل(T) حشره روی گردو، 07/0 ± 72/103 و کوتاه ترین آن روی گندم، 05/0 ± 77/66 بود. مقادیر بالای rm و R0 روی چاودار نشان دهنده ی مناسب بودن این میزبان غذایی برای T. granarium می باشد. در مقابل، پایین بودن این مقادیر در حشرات پرورش یافته روی گردو، حاکی از نامناسب بودن (مقاومت) و عدم ترجیح این میزبان توسط T. granarium می باشد. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که از بین میزبان های غذایی مورد آزمایش، گردو میزبان نامناسب تری برای افزایش جمعیت T. granarium می باشد. مقایسه پارامترهای جدول زندگی T. granarium روی میزبان های غذایی مختلف می تواند در توسعه استراتژی های مدیریتی این آفت مفید باشد.

لمبه گندم؛ رشد جمعیت؛ بیولوژی؛ رژیم غذایی