پارامترهای جدول زندگی زنبور Trichogramma brassicae Bezdenko (Hym.: Trichogrammatidae) روی تخم‌های بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller) و بید آرد، Anagasta kuehniella Zeller در آزمایشگاه
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
چکیده
زنبوران خانواده‌ی Trichogrammatidae به‌طور کلی پارازیتویید تخم حشرات مختلف به‌ویژه بال‌پولکداران می‌باشند که تعدادی از آن‌ها جزء آفات مهم و اصلی محصولات کشاورزی هستند. اهمیت زنبوران تریکوگراما در کنترل بیولوژیک باعث توجه زیاد به آن‌ها گردیده است. یکی از اطلاعات مهم و اساسی در مدیریت تلفیقی آفات، آگاهی از نیازهای زیستی و بوم‌شناختی دشمنان طبیعی است. تاکنون داده‌‌ای در مورد استفاده از زنبوران تریکوگراما بر علیه بید سیب‌زمینی که یک آفت انباری مزرعه‌ای محسوب می‌شود در ایران منتشر نشده است. لذا در این تحقیق پارامترهای زیستی و رشدی زنبور Trichogramma brassicae Bezdenko روی بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) (به عنوان میزبان اصلی) و بید آرد، Anagasta kuehinella Zeller (Lep.: Pyralidae) (به عنوان میزبان پرورشی) در دمای 1±26 درجه‌ی سلسیوس در آزمایشگاه تحت شرایط رطوبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 8 : 16 (تاریکی : روشنایی) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی پیاده شده و برای مقایسه‌ی دو میزبان آزمایشی، از آزمون t در سطح احتمال یک درصد توسط نرم‌افزار SAS استفاده گردید. نتایج آماری نشان داد که تمامی پارامترهای زیستی و رشدی زنبور روی بید سیب-زمینی و بید آرد دارای اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد هستند. میانگین طول دوره‌ی نشو و نمای مراحل نابالغ زنبور روی بید سیب‌زمینی و بید آرد به‌ترتیب، 09/0 ± 61/9 و 07/0 ± 15/9 روز، میانگین طول عمر ماده‌ها روی میزبان‌های ذکر شده به‌ترتیب، 53/0 ± 54/5 و 81/0 ± 19/6 روز و میانگین تعداد تخم گذاشته شده توسط زنبوران ماده روی همین میزبان‌ها به‌ترتیب، 06/7 ± 61/63 و 08/4 ± 23/38 به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی بید سیب‌زمینی و بید آرد به‌ترتیب، 02/0 ± 356/0 ماده/ ماده بر روز و 02/0 ± 276/0 ماده/ ماده بر روز به دست آمد. نرخ متناهی رشد (λ)، نرخ تولید مثل خالص (R0)، مدت زمان یک نسل (T) و مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) روی بید سیب‌زمینی به‌ترتیب، 004/0 ± 43/1 ماده/ ماده بر روز، 13/5 ± 04/39 ماده/ ماده/ نسل، 43/0 ± 29/10 روز و 004/0 ± 95/1 روز و روی بید آرد به‌ترتیب، 004/0 ± 32/1 ماده/ ماده بر روز، 13/5 ± 33/21 ماده/ ماده/ نسل، 43/0 ± 09/11 روز و 004/0 ± 51/2 روز تعیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که پارامترهای رشدی جمعیت زنبور T. brassicae روی بید سیب‌زمینی بالا بوده و می‌توان از زنبوران تریکوگراما در برنامه‌های مدیریت تلفیقی این آفت استفاده کرد. .
زنبوران خانواده‌ی Trichogrammatidae به‌طور کلی پارازیتویید تخم حشرات مختلف به‌ویژه بال‌پولکداران می‌باشند که تعدادی از آن‌ها جزء آفات مهم و اصلی محصولات کشاورزی هستند. اهمیت زنبوران تریکوگراما در کنترل بیولوژیک باعث توجه زیاد به آن‌ها گردیده است. یکی از اطلاعات مهم و اساسی در مدیریت تلفیقی آفات، آگاهی از نیازهای زیستی و بوم‌شناختی دشمنان طبیعی است. تاکنون داده‌‌ای در مورد استفاده از زنبوران تریکوگراما بر علیه بید سیب‌زمینی که یک آفت انباری مزرعه‌ای محسوب می‌شود در ایران منتشر نشده است. لذا در این تحقیق پارامترهای زیستی و رشدی زنبور Trichogramma brassicae Bezdenko روی بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) (به عنوان میزبان اصلی) و بید آرد، Anagasta kuehinella Zeller (Lep.: Pyralidae) (به عنوان میزبان پرورشی) در دمای 1±26 درجه‌ی سلسیوس در آزمایشگاه تحت شرایط رطوبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 8 : 16 (تاریکی : روشنایی) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی پیاده شده و برای مقایسه‌ی دو میزبان آزمایشی، از آزمون t در سطح احتمال یک درصد توسط نرم‌افزار SAS استفاده گردید. نتایج آماری نشان داد که تمامی پارامترهای زیستی و رشدی زنبور روی بید سیب-زمینی و بید آرد دارای اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد هستند. میانگین طول دوره‌ی نشو و نمای مراحل نابالغ زنبور روی بید سیب‌زمینی و بید آرد به‌ترتیب، 09/0 ± 61/9 و 07/0 ± 15/9 روز، میانگین طول عمر ماده‌ها روی میزبان‌های ذکر شده به‌ترتیب، 53/0 ± 54/5 و 81/0 ± 19/6 روز و میانگین تعداد تخم گذاشته شده توسط زنبوران ماده روی همین میزبان‌ها به‌ترتیب، 06/7 ± 61/63 و 08/4 ± 23/38 به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی بید سیب‌زمینی و بید آرد به‌ترتیب، 02/0 ± 356/0 ماده/ ماده بر روز و 02/0 ± 276/0 ماده/ ماده بر روز به دست آمد. نرخ متناهی رشد (λ)، نرخ تولید مثل خالص (R0)، مدت زمان یک نسل (T) و مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) روی بید سیب‌زمینی به‌ترتیب، 004/0 ± 43/1 ماده/ ماده بر روز، 13/5 ± 04/39 ماده/ ماده/ نسل، 43/0 ± 29/10 روز و 004/0 ± 95/1 روز و روی بید آرد به‌ترتیب، 004/0 ± 32/1 ماده/ ماده بر روز، 13/5 ± 33/21 ماده/ ماده/ نسل، 43/0 ± 09/11 روز و 004/0 ± 51/2 روز تعیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص گردید که پارامترهای رشدی جمعیت زنبور T. brassicae روی بید سیب‌زمینی بالا بوده و می‌توان از زنبوران تریکوگراما در برنامه‌های مدیریت تلفیقی این آفت استفاده کرد. .
کلیدواژه ها