تشخیص و تنوع ژنتیکی ویروس موزاییک سیمبیدیوم Cymbidium mosaic virus (CymMV) و ویروس لکه حلقوی ادونتوگلاسوم، Odontoglossum ringspot virus (ORSV) در ارکیده

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

در سرتاسر جهان گل‌های شاخه بریده و محصولات گلدانی ارکیده‌ها به واسطه ظاهر زیبا، گل آذین با شکوه، تنوع گسترده رنگ و ماندگاری طولانی مدت، شهرت زیادی پیدا کرده‌اند. در بین ویروس‌هایی که صنعت پرورش ارکیده را تهدید می‌نمایند، ویروس موزاییک سیمبیدیوم Cymbidium mosaic virus (CymMV)، ویروس لکه حلقوی ادونتوگلاسوم، Odontoglossum ringspot virus (ORSV)، ویروس لکه حلقوی سیمبیدیوم Cymbidium ringspot virus (CymRSV)، ویروس لکه ریز ارکیده Orchid fleck virus (OFV) و ویروس موزاییک دندروبیوم Dendrobium mosaic virus (DeMV) از اهمیت بیشتری برخودار هستند. با توجه به اینکه تا کنون گزارشی از این ویروس ها از گلخانه‌های پرورش ارکیده ایران صورت نگرفته است، به منظور ردیابی ویروس های ارکیده از گلخانه های این گل در استان‌های اصفهان و تهران تعداد 190 نمونه با علائم ویروسی شامل موزاییک و نواحی رنگ پریده به همراه نمونه های بدون علایم جمع آوری شدند. پس از استخراج آر.‌اِن.‌اِی کل، با استفاده از تکنیک RT-PCR و جفت آغازگرهای اختصاصی اقدام به ردیابی ویروس های فوق در نمونه‌های جمع آوری شده گردید. در روش RT-PCR فقط در واکنش هایی که از آغازگر های اختصاصی ویروس‌های CymMV و ORSV استفاده شد، باندهای مورد نظر تکثیر گردیدند و در سایر واکنش ها هیچگونه باندی تکثیر نشد. پس از توالی یابی باند های تکثیر شده، بررسی توالی ها با استفاده از نرم افزار BLAST نشان دهنده شباهت بالای آن ها با توالی ویروس‌های CymMV و ORSV موجود در بانک ژن بود. به جهت مقایسه توالی ژن پروتیین پوششی جدایه های ایرانی ویروس‌های CymMV و ORSV با جدایه-های موجود در بانک ژن، آغازگرهایی به منظور تکثیر ژن تمام طول پروتیین پوششی این ویروس ها طراحی شدند. قطعات مورد نظر تکثیر شده در RT-PCR، به صورت مستقیم یا پس از همسانه سازی در پلاسمید pJET1.2/blunt تعیین توالی شدند. همردیف سازی توالی نوکلئوتیدی پوشش پروتیینی جدایه‌های ایرانی ویروس های CymMV و ORSV با استفاده از نرم افزار DNAMAN 4.0 به روش Neighbor joining با جدایه‌هایی موجود در بانک ژن نشان دهنده یکنواختی بیش از 2/88 درصد و 9/96 درصد به ترتیب در CymMV و ORSV بود. با توجه به بالا بودن میزان آلودگی مخلوط به ویروس‌های CymMV و ORSV در نمونه های جمع آوری شده، به منظور شناسایی همزمان این دو ویروس واکنش duplex RT-PCR با بهینه سازی شرایط، با موفقیت انجام شد. پس از تایید حضور این دو ویروس آزمون انتقال مکانیکی صورت گرفت. به همین منظور گیاهان محک CymMV و ORSV که به ترتیب Datura stramonium و Nicotiana tabacum cv. Xanthi می‌باشند کشت شدند و پس از گذشت چهار هفته از انتقال ویروس، مثبت بودن آلودگی توسط واکنش RT-PCR تایید گردید. با توجه به اطلاعات موجود، این اولین گزارش از وجود ویروس های CymMV و ORSV در ایران می‌باشد.

کلمات کلیدی: ارکبده؛ CymMV و ORSV