بررسی کلاسیک میزان واکنش برخی ارقام درختان میوه هسته‌دار نسبت به مایه‌کوبی مصنوعی عامل بیماری شانکر
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایی و داشتن اقلیم‌های مختلف از عمده‌ترین کشورهای تولید کننده میوه در جهان محسوب می‌شود. استان مازندران با توجه به شرایط اقلیمی مناسب، خاک حاصلخیز، منابع غنی آب و پتانسیل بالای تولید به عنوان یکی از مراکز مهم پرورش و تولید میوه‌های هسته‌دار در ایران به شمار می‌آید. بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته‌دار در تمامی مناطق پرورش این درختان در دنیا و ایران شیوع دارد. عامل این بیماری غالباً باکتری Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) بوده که علاوه بر درختان میوه هسته‌دار به انواع دیگر درختان از جمله گلابی، سیب و مرکبات و تعدادی از گیاهان زراعی نیز حمله می‌کند. با توجه به خسارت قابل توجه این بیماری در ارقام مختلف درختان میوه هسته‌دار به خصوص هلو و شلیل در استان‌های شمالی کشور، بررسی میزان تحمل پذیری آنها نسبت به عامل این بیماری می‌تواند در مدیریت بیماری نقش شایانی داشته باشد. لذا در این پژوهش تعدادی از ارقام هلو و شلیل رایج در منطقه از نظر حساسیت به عامل شانکر باکتریایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای انجام این کار نمونه‌هایی با نشانه‌های مشکوک به آلودگی به شانکر درختان میوه هسته‌دار از باغ‌های نواحی ساحلی دریای خزر جمع آوری شد. پس از جدا سازی عامل باکتریایی، نسبت به شناسایی آن بوسیله واکنش‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی اقدام شد. تست فوق حساسیت و بیماری‌زایی به منظور اطمینان از بیماری‌زا بودن عامل جدا سازی شده نیز صورت پذیرفت. در نهایت مقدار 100 میکرولیتر سوسپانسیون (cfu107) حاصل از کشت 48 ساعته باکتری به محل انشعاب شاخه فرعی یا محل اتصال جوانه به ساقه‌ی تعدادی از ارقام رایج و تجاری درختان میوه هسته‌دار (دو رقم هلـو شامل زعفرانی و آلبرتا، و سه رقم شلیل شامل سان کینگ، کیوتا و سیبی) در شرایط یکسان تزریق شده و محل تزریق با نوار پارافیلم پوشانده شد. پس از یک ماه واکنش ارقام مورد آزمایش در گلخانه مورد بررسی قرار گرفته و طول شانکرهای ایجاد شده در محل تزریق توسط خط‌کش اندازه‌گیری شد. داده‌ها از نظر آماری مورد مقایسه قرار گرفته و حساسیت ارقام نسبت به باکتری Pss با آزمون چند دامنه-ای دانکن با نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان حساسیت ارقام مورد بررسی به این بیماری کاملاً متفاوت و معنی‌دار می‌باشد. بر اساس یافتههای این تحقیق، ارقام زعفرانی و آلبرتا از نظر حساسیت به شانکر باکتریایی و ظهور علایم اختلاف معنی‌دار با یکدیگر داشته و رقم آلبرتا مقاومت بالاتری نشان داد. رقم زعفرانی نیز به عنوان رقم نیمه مقاوم ارزیابی شد. در بین ارقام شلیل، رقم کیوتا بیشترین طول شانکر را به خود اختصاص داده و به عنوان رقم حساس معرفی شد. رقم‌های سان کینگ و سیبی از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
کلیدواژه ها