معرفی چند گونه از راستهMononchida از ایران
عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران
نویسندگان
چکیده
مونونکیدها نماتدهای شکارگر و همه‌جازی هستند که نزدیک‌ترین راسته بهdorylaimid ها بوده و گاهی به‌عنوان شاخص سلامت خاک مطرح هستند. مطالعه نماتدهای شکارگر راسته Mononchida قدمت زیادی در ایران ندارد. با توجه به اهمیت این نماتدها در اکوسیستم‌های طبیعی و کشاورزی و نیز نقش احتمالی آنها در کنترل بیولوژیک، طی سال‌های 1394 و 1395 نمونه‌های متعدد خاک که از محل‌های مختلف شمال غرب کشور جمع‌آوری شده بودند، از نظر تنوع گونه‌ای این راسته مورد بررسی قرار گرفتند. این نماتدها با استفاده از روش تشتک و روش تغییر یافته الک و سانتریفیوژ استخراج و پس از کشته شدن و تثبیت، به گلیسرین خالص انتقال یافتند. سپس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و ریخت‌سنجی آنها توسط میکروسکوپ المپیوس BX41 مجهز به لوله ترسیم مطالعه و با استفاده از کلیدها و منابع معتبر شناسایی شدند. ویژگی‌های تفکیک کننده این نماتدها شامل، سنجه‌های طول بدن، a، b، c، c’، V، طول گردن، طول دم، طول و عرض حفره دهانی، موقعیت نوک دندان، طول دندان عقبی، فاصله شکاف تناسلی از انتهای جلویی، عرض آمفید، فاصله آمفید از انتهای سر بودند. در مجموع پانزده گونه Clarkus papillatus، Coomansus parvus، Miconchus studeri، Prionchulus muscorum، P. fagi، Mononchus sinensis، M. loofi، M. pulcher، M. truncatus،M.aquatiqus، Anatonchus kafi، A. sympatichus، Mylonchulus sigmaturus، M. brachyuris و M. hawaiiensis مورد شناسایی قرار گرفتند که از بین آنها، گونه‌های A. sympatichus، M. loofi، M. sinensis، P. fagi و P. muscurum برای نخستین بار از ایران گزارش می‌شوند. گونه A. sympatichus دارای بدنی به طول 85-73 میکرومتر، حفره دهانی 29-26×50-45 میکرومتر، دندان عقبی در 60-5.55 درصدی قاعده حفره دهانی، محل اتصال روده و مری غده‌ای، فرج طولی با دهانه اسکلروتیزه، پاپیل‌های ناحیه فرج، غدد دمی و اسپینرت است. گونه M. loofi نیز با بدن دوکی شکل، حفره دهانی قیف‌مانند با دیواره بسیار ضخیم در بخش میانی، دندان عقبی در 7.72-7.69 درصدی قاعده حفره دهانی، فرج عرضی با دهانه اسکلروتیزه، پاپیل‌های دمی، وجود غدد دمی و اسپینرت نسبت به سایر گونه‌های متمایز می‌شود. مشخصات ریخت‌شناختی گونه M. sinensis بسیار شبیه M. aquaticus است و تنها وجه تمایز این دو، دهانه غیر اسکلروتیزه فرج در M. Sinensis می‌باشد. گونه P. fagi توسط اندازه بزرگ بدن، دندان عقبی با فاصله 16-14 میکرومتری از انتهای جلویی حفره دهانی، تعداد 14 دندان کوچک کنارشکمی، فرج عرضی، پاپیل‌های دمی کوچک در سطح شکمی مشخص می‌گردد. از مهم‌ترین ویژگی‌های گونهP. muscurum، اندازه متوسط بدن، حفره دهانی بشکه‌ای شکل با اندازه 29-26×50-45 میکرومتر، دندان عقبی بزرگ به طول 5.8-8 میکرومتر، نوک دندان عقبی در 80-77 درصدی حفره دهانی، دم با طول 172-147 میکرومتر، نبود غدد دمی و اسپینرت، ماده‌ها با دو لوله جنسی، فرج عرضی با pars refringens اسکلروتیزه است.
کلیدواژه ها