شیوع ویروس موزائیک گوجه فرنگی در برخی محصولات سبزی و صیفی کشور و آنالیز تبارزایی ژن پروتئین پوششی آن

عنوان دوره: بیست و یکمین کنگره گیاه پزشکی ایران

ویروس موزائیک گوجه‌فرنگی (ToMV) در سراسر جهان گسترش داشته و می‌تواند بسیاری از خانواده‌های نهاندانگان را آلوده نماید. به منظور بررسی وقوع ToMV در محصولات سبزی و صیفی استان‌های خوزستان، سمنان و تهران، طی فصل‌های زراعی 92-1390 بازدیدهایی از این مناطق انجام شد. در مجموع، 1245 نمونه‌ی برگی از سبزیجات، سیب‌زمینی و علف‌های هرز با علائم شبه ویروسی موزاییک، پیسک، بدشکلی برگ، سبزردی، زردی و کم‌رشدی جمع‌آوری گردید. این نمونه‌ها به وسیله‌ی آزمون الایزا و به کمک آنتی‌بادی‌های اختصاصی ToMV (بیوربا، سوئیس) مورد سنجش قرار گرفتند. بر اساس نتایج الایزا، نرخ آلودگی ویروسی در خوزستان (%6/27) بیشتر از تهران (%9/5) و سمنان (%3/5) بود. در مجموع، آلودگی به ToMV در %6/11 از نمونه‌های بررسی شده ردیابی گردید. آلودگی به توباموویروس در نمونه‌های دارای واکنش مثبت در الایزا به‌وسیله‌ی آزمون RT-PCR و به‌کمک جفت آغازگرهای توصیف شده قبلی شامل Tob-Uni1/Tob-Uni2 و Tob-Uni1/ToMVspec تأیید شد. همچنین، توالی نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی (CPG) مربوط به 16 جدایه‌ی ToMV تعیین و با 17 جدایه‌ی دیگر ایرانی و 79 جدایه از سراسر جهان مقایسه گردید. با استفاده از برنامه‌های مختلف ردیابی نوترکیبی موجود در نرم‌افزار RDP4، هیچ ناحیه‌ی نوترکیبی در توالی‌های CPG یافت نشد. روابط تبارزایی به وسیله‌ی الگوریتم maximum likelihood و با استفاده از نرم‌افزار MEGA 6.0 بررسی گردید. نتایج نشان داد که جدایه‌های ToMV در سه دسته گروه‌بندی می‌شوند؛ دسته‌ی I شامل جدایه‌هایی از سراسر جهان و 26 جدایه‌ی ایرانی (شامل جدایه‌های مورد مطالعه در این تحقیق) بود، دسته‌ی II از یک جدایه‌ی برزیلی تشکیل شده بود، و دسته‌ی III مشتمل بر سه جدایه‌ی برزیلی، یک جدایه‌ی چینی و هفت جدایه‌ی ایرانی بود. نتایج به دست آمده، اطلاعات ما را در مورد روابط تبارزایی بین جمعیت‌های ایرانی و جهانی ToMV افزایش می‌دهد. همچنین در این مطالعه، وقوع طبیعی این ویروس روی خیار، بادنجان، سیب‌زمینی، فلفل، گوجه‌فرنگی و کدو در کشور گزارش می‌شود.

سبزیجات؛ ویروس موزاییک گوجه‌فرنگی؛ ژن پروتئین پوششی؛ تعیین توالی؛ آنالیز تبارزایی